Trong bối cảnh thế giới ngày càng gắn kết, những thách thức toàn cầu đòi hỏi các nhà tư duy sáng tạo, và những nhà lãnh đạo giàu lòng nhân ái, Chương trình International Baccalaureate (IB) nổi lên như một lực lượng mang tính chuyển đổi trong giáo dục.
Riêng trong năm 2025, hơn 202.000 học sinh trên toàn cầu theo học Chương trình IB Diploma và Chương trình Định hướng nghề nghiệp, nâng tổng số học viên lên 1,95 triệu em tại hơn 5.900 trường ở 160 quốc gia.
IB đang ghi dấu sự tăng trưởng mạnh mẽ, khẳng định vị thế hàng đầu trong lĩnh vực giáo dục quốc tế và trở thành lựa chọn ưu tiên của nhiều phụ huynh cũng như học sinh.
Bài viết này mang đến một cái nhìn tổng quan, giúp quý phụ huynh và các bạn học sinh hiểu rõ hơn về Chương trình trước khi quyết định theo đuổi hành trình học thuật toàn diện này.
I. International Baccalaureate là gì?
1.1. Lịch sử hình thành và sứ mệnh
Theo như Tiến sĩ Joseph Dewey (2021), những lý tưởng nền tảng của International Baccalaureate (IB) được hình thành trong bối cảnh châu Âu đầy biến động giữa hai cuộc Thế chiến.
Nhà giáo dục và hoạt động nhân quyền người Pháp Marie-Thérès Maurette đã đề xuất một mô hình giáo dục vượt lên trên ranh giới quốc gia và chia rẽ chính trị, hướng tới một thế giới nơi con người có thể thấu hiểu và kết nối giữa các nền văn hoá, tôn giáo và giá trị khác nhau.
Năm 1968, sau hơn một thập kỷ hoạch định chiến lược và hợp tác quốc tế, Chương trình IB chính thức ra đời, với trụ sở đặt tại Le Grand-Saconnex (Geneva) – một trung tâm đa văn hoá, quy tụ nhiều tổ chức quốc tế hàng đầu.
Ban đầu, Chương trình IB được thiết kế cho học sinh ở giai đoạn cuối bậc Phổ thông, tương đương Trung học Phổ thông tại Hoa Kỳ. Sau khi hoàn thành, học sinh sẽ nhận thêm một chứng chỉ đặc biệt bên cạnh bằng tốt nghiệp Trung học, có giá trị như một phần hồ sơ xét tuyển Đại học.
Chứng chỉ IB nhanh chóng trở thành biểu tượng uy tín, ghi nhận những học sinh vượt qua một Chương trình giáo dục nổi tiếng với tính kỷ luật và chuẩn mực học thuật nghiêm ngặt.
Triết lý khởi nguồn của IB coi giáo dục là một quá trình phát triển toàn diện, nơi trí tuệ gắn liền với cảm xúc và đạo đức.
Theo đó, bồi dưỡng tri thức phải đi đôi với rèn luyện phẩm chất, giúp học sinh không chỉ tư duy phản biện và phân tích sắc bén mà còn biết sống nhân ái, nhân văn và hành xử có nguyên tắc.
Chính vì vậy, IB ngay từ đầu đã được định hình như một Chương trình đầy tham vọng, và vẫn giữ nguyên tinh thần ấy cho đến hôm nay.
Tính toàn diện của International Baccalaureate
1.2. Tầm ảnh hưởng toàn cầu
Từ khởi đầu khiêm tốn, Chương trình IB đã trở thành một trong những chương trình học thay thế được sử dụng và công nhận rộng rãi.
Trong giai đoạn 2020 – 2024, số lượng Chương trình IB được triển khai trên toàn cầu đã tăng 34,2%, phản ánh nhu cầu ngày càng lớn đối với một nền giáo dục đề cao học tập dựa trên tư duy tìm tòi, sự thấu hiểu liên văn hoá và phát triển toàn diện.
Trong bối cảnh toàn cầu hoá, giáo dục truyền thống đang dần bộc lộ những hạn chế, chưa đủ để đào tạo những cá nhân toàn diện, có khả năng đóng góp cho cộng đồng.
Chính vì vậy, ngày càng nhiều phụ huynh và nhà giáo dục tin rằng giáo dục quốc tế đóng vai trò thiết yếu trong việc trang bị các kỹ năng tương lai, như tư duy phản biện và quản lý thời gian.
Chứng chỉ IB đã trở thành một tiêu chí quan trọng trong hồ sơ tuyển sinh của nhiều Trường Đại học uy tín tại Hoa Kỳ và trên thế giới.
Học sinh hoàn tất Chương trình không chỉ đạt được nền tảng học thuật vững chắc, mà còn được kỳ vọng nuôi dưỡng sự tôn trọng đối với tính đa dạng và phức tạp của cộng đồng quốc tế, một năng lực đặc biệt giá trị trong kỷ nguyên hội nhập với cách mạng công nghệ số.
Những kỹ năng cần thiết trong kỷ nguyên mới
II. Khám phá Chương trình International Baccalaureate
2.1. Chương trình Bậc Tiểu học (PYP)
PYP dành cho trẻ em từ 3 đến 12 tuổi nhằm hình thành những người học suốt đời với tinh thần tò mò, sáng tạo, tự tin, giàu lòng thấu cảm và khả năng tự chủ, đồng thời biết thể hiện sự đồng cảm đa văn hóa và tôn trọng lẫn nhau.
Chương trình đặt con người và mối quan hệ làm trọng tâm để xây dựng một cộng đồng học tập vững mạnh, đồng thời hỗ trợ mô hình học tập cá nhân hóa và linh hoạt, có khả năng thích ứng với sự đa dạng về nhu cầu, văn hóa và bối cảnh.
Khung Chương trình PYP được thiết kế với cách tiếp cận liên môn, giúp học sinh học tập thông qua khám phá và đặt câu hỏi. Nội dung học xoay quanh sáu chủ đề cốt lõi:
- Bản sắc của chúng ta
- Vị trí của chúng ta trong không gian và thời gian
- Cách con người thể hiện bản thân
- Nguyên lý vận hành của thế giới
- Cách con người tổ chức xã hội
- Sự chia sẻ hành tinh
Thông qua các chủ đề này, học sinh được khuyến khích phát triển những kỹ năng tư duy, nghiên cứu và thấu hiểu văn hoá, từ đó trở thành những cá nhân toàn diện cả về kiến thức và phẩm chất.
PYP nuôi dưỡng tuổi thơ tự tin hòa nhập thế giới
2.2. Chương trình Trung học cơ sở (MYP)
MYP giúp học sinh gắn kết tri thức trong nhà trường với thực tiễn cuộc sống, thông qua phương pháp học tập liên môn và định hướng khám phá.
Thông qua đó, MYP không chỉ rèn luyện cho học sinh khả năng tự quản lý quá trình học tập, mà còn khuyến khích các em phát triển nhận thức cá nhân về những thách thức toàn cầu và trách nhiệm xã hội trong cộng đồng.
Đồng thời, Chương trình còn nuôi dưỡng bản sắc cá nhân, sự tự tin và ý thức công dân toàn cầu. Đặc biệt, MYP trang bị những kỹ năng học thuật và nghề nghiệp thiết yếu, tạo bước chuẩn bị quan trọng cho học sinh trước khi bước vào Chương trình Tú tài Quốc tế (DP).
MYP được xây dựng theo khung thời gian 5 năm, bao gồm 8 nhóm môn học, trong đó mỗi nhóm môn học có ít nhất 50 giờ giảng dạy mỗi năm.
Cấu trúc của MYP được thiết kế linh hoạt trong khuôn khổ rõ ràng, cho phép học sinh vừa đáp ứng các yêu cầu giáo dục tại khu vực, vừa theo đuổi mục tiêu học tập phù hợp với định hướng cá nhân.
MYP kết nối tri thức với đời sống qua học tập liên môn và khám phá
2.3. Chương trình Tú tài Quốc tế (DP)
DP mang đến một trải nghiệm học tập toàn diện, giúp học sinh từ 16 – 19 tuổi khám phá bản chất tri thức, rèn luyện khả năng nghiên cứu độc lập và phát triển hiểu biết về cộng đồng, đồng thời mở rộng nhận thức quốc tế, địa lý và văn hoá.
Chương trình hướng đến việc hình thành những người học suốt đời, giàu tri thức, có nền tảng đạo đức và sự nhạy cảm văn hoá; có khả năng sử dụng đa ngôn ngữ, đạt thành tích học tập xuất sắc và nuôi dưỡng tinh thần ham học hỏi.
Thông qua quá trình học tập nghiêm túc và khắt khe, học sinh được rèn luyện tư duy phản biện, giao tiếp hiệu quả và học tập một cách có trách nhiệm.
Chương trình giảng dạy của DP bao gồm phần lõi (DP core) và sáu nhóm môn học. Hầu hết, các môn trong DP đều có thể lựa chọn ở hai cấp độ: tiêu chuẩn (SL) hoặc nâng cao (HL).
Xem thêm: Môn Học Tiêu Biểu Trong Chương Trình Tú Tài Quốc Tế IB
Trong Chương trình DP, mỗi thí sinh cần lựa chọn ít nhất một môn học từ sáu nhóm môn quy định. Riêng đối với nhóm Arts, học sinh có thể linh hoạt thay thế bằng một môn thuộc nhóm Language & Literature, Language Acquisition, hoặc Individuals & Societies.
Để được cấp bằng, học sinh phải theo học sáu nhóm môn, trong đó ba môn ở cấp độ HL và ba môn ở cấp độ SL. Cấu trúc này không chỉ đảm bảo sự cân bằng trong học tập mà còn mang đến trải nghiệm học thuật độc đáo, khuyến khích những cách tiếp cận đổi mới và toàn diện đối với tri thức.
Xem thêm: Luyện Thi IB Hiệu Quả: Bí Quyết Đạt Điểm Cao 2025
Học sinh IBDP có thể được xem là một người “toàn diện”
III. Những lợi ích cốt lõi và góc nhìn chuyên sâu từ International Baccalaureate
3.1. Phát triển kỹ năng toàn diện: Tư duy phản biện và tư duy toàn cầu
International Baccalaureate (IB) đặc biệt đề cao việc rèn luyện tư duy phản biện thông qua các thành phần cốt lõi như Theory of Knowledge (TOK) và Extended Essay (EE), qua đó giúp học sinh phát triển khả năng tư duy ở mức khái quát, đồng thời biết cách vận dụng trong nghiên cứu độc lập.
Việc lồng ghép rèn luyện tư duy phản biện không chỉ trong từng môn học, mà còn qua các khoá học chuyên biệt mang lại cho học sinh IB lợi thế rõ rệt trong việc phát triển năng lực phân tích, đánh giá, sáng tạo và giao tiếp hiệu quả – những kỹ năng then chốt trong học tập và môi trường làm việc hiện đại.
Theo một nghiên cứu của K.S. Double đã chứng minh, bên cạnh việc rèn luyện tư duy phản biện, Chương trình IB còn chú trọng phát triển những năng lực cốt lõi của thế kỷ XXI như sáng tạo và giao tiếp. Đây được xem là những kỹ năng trung tâm, giúp học sinh thích ứng và thành công trong một thế giới ngày càng phức tạp.
Trong bối cảnh tư duy phản biện và sáng tạo trở thành những kỹ năng thiết yếu, IB mang lại cho người học lợi thế cạnh tranh bền vững trong học tập, nghề nghiệp và cuộc sống.
3.2. Tác động đến con đường đại học và nghề nghiệp tương lai: Sự công nhận, tỷ lệ thành công cao hơn
Giá trị cốt lõi của mọi Chương trình IB chính là Hồ sơ người học IB. Các Chương trình này được thiết kế để đáp ứng nhu cầu học tập của học sinh hôm nay và mai sau, đồng thời bồi dưỡng những kỹ năng và thái độ cần thiết giúp họ vững vàng trên con đường sự nghiệp đã chọn và xây dựng một cuộc sống có ý nghĩa.
Nhờ đó, học sinh IB sở hữu lợi thế cạnh tranh rõ rệt trong quá trình ứng tuyển Đại học, cũng như định hướng nghề nghiệp, với khả năng chuyển tiếp mượt mà lên bậc học cao hơn, và đạt thành tích vượt trội sau khi tốt nghiệp.
Hiện nay, nhiều Trường Đại học danh tiếng trên thế giới công nhận văn bằng IB, và học sinh tốt nghiệp từ Chương trình này thường được đánh giá là những cá nhân xuất sắc trong lĩnh vực của mình.
Theo công bố từ Tổ chức IB (IBO), mỗi năm, IB gửi bảng điểm đến khoảng 4.500 trường đại học tại hơn 110 quốc gia, trong đó có những điểm đến hàng đầu như Hoa Kỳ, Vương quốc Anh, Đức, Hồng Kông và Ấn Độ.
Bằng IB – Tấm hộ chiếu danh giá để đến các trường đại học top đầu
3.3. Quan điểm của Giáo viên, phụ huynh
Cả giáo viên và phụ huynh đều nhìn nhận IB với thái độ nhìn chung tích cực, nhưng không kém phần đa chiều: vừa công nhận tiềm năng mang tính chuyển đổi, vừa nhận thức rõ thách thức và yêu cầu khắt khe mà Chương trình này đặt ra.
Một nghiên cứu của Trường Đại học Cleveland State University ghi nhận, các giáo viên mô tả DP là “nghiêm ngặt nhưng xứng đáng”, nhấn mạnh giá trị trong việc phát triển tư duy phản biện và quyền tự chủ nghề nghiệp, dù vẫn bày tỏ lo ngại về tính công bằng cho học sinh và sức khoẻ tinh thần của các em.
Nhiều phụ huynh cũng chia sẻ hành trình đồng hành cùng con với IB: khởi đầu bằng niềm hứng khởi trước phương pháp học tập khám phá, và kết thúc bằng niềm tự hào khi chứng kiến con hoàn thành các dự án học thuật sâu sắc và hình thành tư duy quốc tế.
Tuy vậy, họ cũng thẳng thắng ghi nhận “mức độ căng thẳng đáng báo động” trong những năm học IBDP, qua đó nhấn mạnh nhu cầu xây dựng hệ thống hỗ trợ toàn diện để học sinh duy trì cân bằng trong quá trình học tập.
IV. Những thách thức cần cân nhắc
4.1. Cường độ học nặng
Chinh phục International Baccalaureate (IB) vốn không phải là một hành trình dễ dàng. Đây không phải là một chuyến dạo chơi ngắn hạn, mà giống như một cuộc chạy marathon, đòi hỏi sự kiên trì, bền bỉ và khả năng duy trì thành tích ổn định trong suốt hai năm học.
Khác với nhiều chương trình chỉ yêu cầu học sinh tập trung cao độ trong một giai đoạn ngắn, IB đặt ra yêu cầu giữ vững phong độ xuyên suốt toàn bộ quá trình. Đặc biệt, các kỳ thi không được phân bổ đều mà tập trung vào cuối năm học cuối cùng.
Bên cạnh sáu môn học bắt buộc, học sinh IB còn phải đảm nhận ba thành phần cốt lõi: EE, TOK và CAS, với nhiều bài luận, thuyết trình và dự án. Sự kết hợp này khiến IB trở thành Chương trình nặng về nội dung và đặt ra yêu cầu cao hơn hẳn so với nhiều chương trình khác.
Vì vậy, yếu tố quyết định thành công với IB không chỉ là sự thông minh, mà quan trọng hơn là tính kỷ luật, khả năng tổ chức và quản lý thời gian hiệu quả. Học sinh cần biết cân bằng giữa việc hoàn thành khối lượng hoạt động đa dạng và duy trì kết quả học tập ổn định trước nhiều hình thức đánh giá diễn ra song phương.
Chinh phục IB bắt đầu từ sự kiên trì
4.2. Chi phí học tập đắt đỏ
Học phí là khoản chi lớn nhất và phụ thuộc vào việc trường là công lập hoặc tư thục/quốc tế. Phí thi được chuẩn hoá trên toàn cầu nhưng một số trường có thể chi trả thay học sinh.
Ở một số nước như Phần Lan, Thuỵ Điển hay tại một số khu vực ở Mỹ và Canada, học sinh có thể học IB miễn phí hoặc chỉ trả phí thi.
Trong khi đó, tại các trường tư thục ở khu vực chi phí cao, học phí có thể vượt $60,000 USD/năm. Ở các thành phố lớn, mức phổ biến cho trường quốc tế thường dao động $20,000 – $40,000 USD/năm, chưa kể phí bổ sung chiếm thêm khoản 10 – 20%.
Tại Việt Nam, có khoảng 20 trường IB World Schools, chủ yếu là các trường quốc tế tư thục tại TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội. Học phí ở mức trung bình so với toàn cầu, dao động từ $15,000 – $30,000 USD/năm cho cấp trung học (DP), với các trường cao cấp lên đến $40,000/năm. Các khoản phí bổ sung hằng năm thêm $1,000 – $5,000 USD.
Học phí IB có thể cao, nhưng đó là khoản đầu tư cho một nền tảng giáo dục toàn diện mang tính toàn cầu. Với định hướng học thuật nghiêm ngặt, phát triển kỹ năng và mở rộng cơ hội vào các trường đại học hàng đầu, chi phí này được xem là xứng đáng cho tương lai lâu dài của học sinh.
V. Cách bắt đầu với International Baccalaureate
5.1. Tìm kiếm trường học
Bước đầu tiên để tham gia International Baccalaureate (IB) là xác định những cơ sở giáo dục được uỷ quyền giảng dạy. Công cụ tìm kiếm trường học chính thức trên trang Web của Tổ chức IB (ibo.org) là nguồn thông tin đáng tin cậy và toàn diện nhất.
Công cụ này cho phép phụ huynh và học sinh tìm kiếm trường theo quốc gia, thành phố hoặc loại hình Chương trình (PYP, MYP, DP). Việc sử dụng web chính thống giúp người học tiếp cận danh sách các trường đã được kiểm định chất lượng, đồng thời hạn chế rủi ro chọn nhầm cơ sở không đạt chuẩn.
Ngoài việc tra cứu trực tuyến, phụ huynh nên cân nhắc các yếu tố như chất lượng đội ngũ giáo viên, chương trình hỗ trợ người học, mức học phí và vị trí để đảm bảo sự phù hợp với nhu cầu cá nhân.’
Tham gia các buổi tư vấn tuyển sinh hoặc “Open Day” tại trường cũng là cách quan trọng để hiểu rõ hơn về triết lý giáo dục, môi trường học tập và cơ hội phát triển dành cho học sinh.
Như vậy, việc chọn trường IB không chỉ dừng ở danh sách chính thức, mà còn đòi hỏi sự cân nhắc tổng thể từ cả học thuật lẫn điều kiện thực tế.
Chọn đúng trường, bạn sẽ có thêm động lực chinh phục IB
5.2. Quy trình tuyển sinh
Quy trình tuyển sinh vào các trường IB có thể khác nhau tùy theo từng cơ sở, nhưng nhìn chung đều nhấn mạnh vào khả năng học thuật, động lực học tập và tiềm năng phát triển toàn diện của học sinh.
Hồ sơ ứng tuyển thường yêu cầu bảng điểm học tập, thư giới thiệu từ giáo viên, cùng với phỏng vấn hoặc bài kiểm tra đánh giá năng lực.
Để tăng cơ hội trúng tuyển, học sinh nên thể hiện rõ sự quan tâm đến môi trường quốc tế, khả năng tự học và các kỹ năng mềm như hợp tác hoặc lãnh đạo.
Phụ huynh có thể hỗ trợ con bằng cách chuẩn bị từ sớm, rèn luyện kỹ năng quản lý thời gian và định hướng tư duy độc lập. Nhấn mạnh vào sự phù hợp với triết lý toàn diện của IB thường là yếu tố quan trọng để được trường chấp nhận.
5.3. Nguồn tài nguyên
Học sinh và phụ huynh có thể tiếp cận nhiều nguồn tài nguyên hỗ trợ trong quá trình chuẩn bị cho IB. Một trong những kênh thông tin thực tiễn là các diễn đàn trực tuyến như Reddit (r/IBO), nơi cộng đồng học sinh và cựu học sinh chia sẻ kinh nghiệm học tập, chiến lược ôn thi cũng như lời khuyên quản lý áp lực.
Ngoài ra, kho đề thi và tài liệu ôn tập từ các năm trước (past papers) cũng đóng vai trò quan trọng, giúp học sinh làm quen với cấu trúc đề thi, cách chấm điểm và rèn luyện kỹ năng làm bài.
Bên cạnh đó, website chính thức của IBO cung cấp thông tin cập nhật về cấu trúc Chương trình IB, yêu cầu học tập và nguồn học liệu chính thống. Kết hợp giữa nguồn chính thức và kinh nghiệm cộng đồng sẽ giúp học sinh có sự chuẩn bị toàn diện, vừa học thuật vừa thực tiễn, cho hành trình IB.
5.4. Sự hỗ trợ từ bên ngoài
Học IB chưa bao giờ là hành trình dễ dàng. Khối lượng bài tập, dự án và ba thành phần cốt lõi như EE, TOK, CAS có thể khiến học sinh dễ rơi vào tình trạng quá tải. Đây là lúc một đội ngũ gia sư đồng hành trở nên cần thiết.
Gia sư không chỉ giúp học sinh nắm chắc kiến thức và định hướng cách học thông minh hơn, mà còn chia sẻ những kinh nghiệm thực tế để tiết kiệm thời gian và tránh “học nhiều mà chưa hiệu quả”.
Với sự hỗ trợ đúng lúc, học sinh có thể tự tin duy trì phong độ, cân bằng giữa việc học và cuộc sống, đồng thời tập trung phát triển những kỹ năng quan trọng mà IB đề cao.
Nói cách khác, có người đồng hành giúp chặng đường chinh phục IB trở nên nhẹ nhàng và hiệu quả hơn rất nhiều.
Intertu Education – Người bạn đồng hành uy tín của học sinh IB
Không khí một buổi học IB Maths tại Intertu
Tại Intertu, với kinh nghiệm hơn 10 năm đồng hành cùng các bạn học sinh trường quốc tế. Chúng tôi tự tin với:
- Đội ngũ giảng viên trên 5 năm kinh nghiệm, giỏi chuyên môn, giàu đạo đức.
- Giáo trình chuẩn quốc tế, được xây dựng dựa trên những nguồn tài liệu uy tín, nổi tiếng.
- Lộ trình học cá nhân hoá, bởi chúng tôi tin rằng mỗi học sinh có nhu cầu, năng lực và tốc độ học khác nhau, đòi hỏi lộ trình linh hoạt để phát huy tối đa tiềm năng cá nhân.
VI. Tổng kết
International Baccalaureate (IB) là Chương trình giáo dục uy tín toàn cầu với bốn cấp độ từ PYP, MYP, DP đến CP, mang lại nền tảng học thuật vững chắc và kỹ năng thế kỷ XXI như tư duy phản biện, sáng tạo, và tinh thần quốc tế. IB không chỉ giúp học sinh mở rộng cơ hội vào các trường đại học hàng đầu mà còn chuẩn bị cho sự nghiệp và cuộc sống ý nghĩa.
Năm 2025, Chương trình tiếp tục được cập nhật để đáp ứng nhu cầu giáo dục hiện đại, tạo nên lựa chọn sáng suốt cho phụ huynh và học sinh trong việc định hình tương lai.
Chi phí và áp lực của IB có thể trở thành thách thức lớn nếu học sinh không được hỗ trợ đúng cách. Với vai trò người đồng hành tận tâm, Intertu giúp định hướng chiến lược học tập, củng cố kiến thức và tạo chỗ dựa tinh thần, để học sinh không chỉ vượt qua Chương trình mà còn khai thác trọn vẹn giá trị của IB.
